Πάνδημος και Ουράνια Αφροδίτη

Στην Πλατωνική κυρίως φιλοσοφική αντίληψη, υπάρχει ένας σαφής διαχωρισμός μεταξύ της Πανδήμου και της Ουρανίας Αφροδίτης: της θεάς των γήινων, αγοραίων, ενστικτωδών και φυλετικών ερώτων και οργασμών και της θεάς της θείας έκστασης και των «ουράνιων» οργασμών από τη μέθεξη και ενατένιση του ουράνιου Κάλλους.

Η πρώτη αντιστοιχεί στο γνωστό συνήθη σαρκικό Έρωτα,ενώ η δεύτερη αντιστοιχεί στη μυστικιστική ενατένιση και ένωση με το Όλον, στη Θεία Αγάπη. Ο διαχωρισμός όμως αυτός είναι απλά εννοιολογικός και όχι αντίπαλος, αντιθετικός, εχθρικός ή αποκλειστικός. Δε μιλάμε για δύο Αφροδίτες σαφώς διαχωρισμένες μεταξύ τους, αλλά για μία ενιαία Αφροδίτη με διφυή όψη και σημασία!

Λάτρες του μέτρου και της Αρμονίας των αντιθέτων οι αρχαίοι Έλληνες δε θα μπορούσαν να ορίσουν τη μία έννοια αντίπαλα και αποκλειστικά ως προς την άλλη. Μπορεί να χρειάζεται μύηση και μυσταγωγικό βίωμα για τη θέαση του Ουράνιου Κάλλους και τη βαθιά εναδική επικοινωνία με αυτό, αλλά η βάση του όντος εξακολουθεί να είναι τα χθόνια ένστικτα, τα οποία απλά μετουσιώνονται, αν και ποτέ ριζικά προς ένα μόνιμο δηλαδή αποκλεισμό της χθόνιας βάσης και των γήινων οργασμών και ερώτων …

Με απλά λόγια ο μύστης της Ουράνιας Αφροδίτης δεν αρνείται το γήινο έρωτα, διότι σε αυτόν θα στηριχθεί κάθε φορά για την ανάβασή του, όσο εξακολουθεί να παραμένει γήινος. Ας δούμε πως αναλύει αυτή την φιλοσοφική ενατένιση των Ουράνιων σφαιρών (Υποστάσεων του Εν-ός) δια μέσω του ουράνιου ερώτα ο Πλωτίνoς:

«Ο έρωτας μπορεί να ερμηνευτεί με διάφορους τρόπους: 'πότερα θεός τις ἤ δαίμων ἤπάθος τι τῆς ψυχῆς'. Η τελευταία εκδοχή αφορά το ωραίο ή το άσχημο που υπάρχει στον εδώ κόσμο και αγνοώντας το αρχέτυπο της ομορφιάς προκαλεί στους ανθρώπους τον σαρκικό έρωτα και εν συνεχεία την αναπαραγωγική διαδικασία.

Ανάλογα με την γνώση και την οικείωση του έρωτα θα επιτύχουν είτε την ανάμνηση του υποδείγματος είτε το γήινο ωραίο που μερικές φορές ενέχει τον κίνδυνο της έκπτωσης. Αντίθετα, ο έρωτας ως θεός ή πνεύμα σχετίζεται με την ουράνια και πάνδημη Αφροδίτη, όπως μας την έχει παρουσιάσει και ο Πλάτων στο Συμπόσιον.

Ένας έρωτας αφορά την ψυχή του σύμπαντος, δημιουργείται δε από την ακολουθία της Αφροδίτης προς τον Κρόνο κι ένας άλλος υπάρχει στον καθένα μας ως εξ’απορροής γεννώμενος από τον καθολικό. «Ἐχέτω δὴ ἡ μὲν ὅλη ὅλον, αἱ δ’ἐν μέρει τὸν αὐτῆς ἑκάστη».

Σε πρώτο βαθμό η ψυχή έλκεται από την ωραιότητα του αισθητού κόσμου ή τα δημιουργήματα της τέχνης. Η φύση στον Πλωτίνο είναι ωραία λόγω της μετοχής της στον Ἔν και η τέχνη λόγω της μίμησης της όμορφης φύσης.

Η ομορφιά αυτή αποτελεί το έναυσμα, την αναγωγική δύναμη της ψυχής, ώστε να απομακρυνθεί από τον εξωτερικό κόσμο και να αποπειραθεί να γνωρίσει το δικό της κάλλος. Σε αυτό το σημείο χρειάζεται να καθαρθεί από καθετί άσχημο που είναι «ἐναντίον καὶ τῇ φύσει καὶ τῷ θεῷ» και την περικλείει προκειμένου να επιστρέψει στην θέαση του υπέρτατου κάλλους.

Η κάθαρση, «για να λειτουργήσει μέσω του ὁρᾶν τὸ ἐρᾶν» επιτυγχάνεται με μια εσωτερική στροφή του «ὄμματος» της ψυχής προς το Νου και το νοητό κάλλος. Η προσπέλαση αυτού καταφάσκεται με την δαιμονική ελκτική δύναμη του έρωτα, «το διαλεκτικό σθένος» σε μια μυστηριακή, μυστική εκδήλωση, πλήρη φωτός, όπου η ψυχή συναντάει το ωραίο και γίνεται κι η ίδια ωραία.!

ΜΥΘΑΓΩΓΙΑ