 |
Ο Αριστοτέλης, o μεγάλος Έλληνας φιλόσοφος, γεννήθηκε το 384 π.Χ. στην αρχαία πόλη των Σταγείρων και πέθανε το 322 π.Χ. Οι φιλοσοφικές του σκέψεις και ιδέες έχουν μεγάλη επίδραση στην ανθρωπότητα, την εκπαίδευση και τον σύγχρονο δυτικό τρόπο σκέψης. Ο Αριστοτέλης θεωρείται ο δημιουργός της λογικής σκέψης.
Ο Αριστοτέλης έμεινε νωρίς ορφανός από πατέρα και μητέρα και την κηδεμονία του ανέλαβε ο φίλος του πατέρα του, Πρόξενος, που ήταν εγκαταστημένος στον Αταρνέα της μικρασιατικής Αιολίδας, απέναντι από τη Λέσβο. Ο Πρόξενος, φρόντισε τον Αριστοτέλη σαν δικό του παιδί και τον έστειλε στην Αθήνα σε ηλικία 17 ετών για να γίνει μαθητής του Πλάτωνα. Ο Αριστοτέλης ήταν μαθητής στην σχολή του Πλάτωνα για 20 χρόνια. Μετά τον θάνατό του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης εγκατέλειψε την Αθήνα και εγκαταστάθηκε στην Άσσο, που ήταν πόλη στα μικρασιατικά παράλια, απέναντι από τη Λέσβο. Στην Άσσο ο Αριστοτέλης δίδαξε τρία χρόνια.
Το 345 π.Χ. ο Αριστοτέλης, ακολουθώντας τη συμβουλή του μαθητή του Θεόφραστου, πέρασε απέναντι στη Λέσβο και εγκαταστάθηκε στη Μυτιλήνη, όπου έμεινε και δίδαξε μέχρι το 342 π.Χ. Στο μεταξύ είχε παντρευτεί την ανιψιά και θετή κόρη του Ερμία, την Πυθιάδα, από την οποία απέκτησε κόρη, που πήρε το όνομα της μητέρας της. Μετά το θάνατο της πρώτης του συζύγου ο Αριστοτέλης συνδέθηκε αργότερα στην Αθήνα με τη Σταγειρίτισσα Ερπυλλίδα, από την οποία απέκτησε ένα γιο, το Νικόμαχο.
Το 342 π.Χ. τον προσκάλεσε ο Φίλιππος στη Μακεδονία, για να αναλάβει τη διαπαιδαγώγηση του γιου του Αλέξανδρου, που ήταν τότε μόλις 13 χρονών. Ο Αριστοτέλης άρχισε με προθυμία το έργο της αγωγής του νεαρού διαδόχου. Φρόντισε να του μεταδώσει το πανελλήνιο πνεύμα και χρησιμοποίησε ως εκπαιδευτικό όργανο τα ομηρικά έπη. Η εκπαίδευση του Αλέξανδρου γινόταν άλλοτε στην Πέλλα και άλλοτε στη Μίεζα, μια κωμόπολη της οποίας τα ερείπια έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη και βρισκόταν στους πρόποδες του βουνού πάνω στο οποίο είναι χτισμένη η σημερινή Νάουσα.
Το 335 π.Χ. ιδρύει στην Αθήνα την σχολή του. Για να εγκαταστήσει τη σχολή του διάλεξε το Γυμνάσιο, που λεγόταν και Λύκειο και επικεντρωνόταν στη μελέτη των φυσικών επιστημών. Με χρήματα που του έδωσε άφθονα ο Αλέξανδρος, ο Αριστοτέλης έχτισε μεγαλόπρεπα οικήματα και στοές, που ονομάζονταν «περίπατοι». Ίσως γι’ αυτό η σχολή του ονομάστηκε Περιπατητική και οι μαθητές του περιπατητικοί φιλόσοφοι. Η οργάνωση της σχολής είχε γίνει κατά τα πρότυπα της Πλατωνικής Ακαδημίας και οι Φιλοσοφικές σπουδές της βασίστηκαν σε δοκιμές και πειράματα για να αποδειχτούν διάφορα φαινόμενα της φύσης.
Το 323 π.Χ. με την είδηση του θανάτου του Μ. Αλεξάνδρου οι οπαδοί του αντιμακεδονικού κόμματος νόμισαν ότι βρήκαν την ευκαιρία να εκδικηθούν τους Μακεδόνες στο πρόσωπο του Αριστοτέλη. Το ιερατείο, με εκπρόσωπό του τον ιεροφάντη της Ελευσίνιας Δήμητρας, Ευρυμέδοντα, και η σχολή του Ισοκράτη με το Δημόφιλο, κατηγόρησαν τον Αριστοτέλη για ασέβεια. Ο Αριστοτέλης όμως, επειδή κατάλαβε τα πραγματικά κίνητρα και τις αληθινές προθέσεις των μηνυτών του, έφυγε για τη Χαλκίδα, προτού γίνει η δίκη του. Εκεί έμεινε στο σπίτι που είχε από τη μητέρα του, μαζί με τη δεύτερη σύζυγό του την Ερπυλλίδα και με τα δύο του παιδιά, το Νικόμαχο και την Πυθιάδα.
Ο Αριστοτέλης απεβίωσε μεταξύ πρώτης και εικοστής δευτέρας Οκτωβρίου του έτους 322 π.Χ. στη Χαλκίδα από στομαχικό νόσημα, μέσα σε θλίψη και μελαγχολία. Το σώμα του μεταφέρθηκε στα Στάγειρα, όπου θάφτηκε με εξαιρετικές τιμές. Οι συμπολίτες του τον ανακήρυξαν «οικιστή» της πόλης και έχτισαν βωμό πάνω στον τάφο του. Στη μνήμη του καθιέρωσαν γιορτή, τα «Αριστοτέλεια», και ονόμασαν έναν από τους μήνες «Αριστοτέλειο». Η πλατεία όπου θάφτηκε ορίστηκε ως τόπος των συνεδρίων της βουλής.
Φεύγοντας από την Αθήνα είχε ορίσει διευθυντή της σχολής το μαθητή του Θεόφραστο, που τον έκρινε ως τον πιο κατάλληλο. Έτσι η σχολή του Αριστοτέλη εξακολούθησε να ακτινοβολεί και μετά το θάνατο του μεγάλου δασκάλου. Ο Αριστοτέλης θεωρούσε πως η ανθρώπινη νοημοσύνη είναι ο μόνος τρόπος για να φτάσει ο άνθρωπος στην αλήθεια και αυτό φρόντιζε να μεταφέρει στους μαθητές του.
Σταγόνες φιλοσοφίας του Αριστοτέλη
«Ο καλός μαθητής είναι αυτός που μπορεί να ξεπεράσει τον δάσκαλο.»
«Θα πρέπει να αντιμετωπίζουμε τους φίλους μας, όπως θέλουμε να μας αντιμετωπίζουν.»
«Όλοι οι άνθρωποι από τη φύση τους επιθυμούν την γνώση.»
«Πρέπει η τέχνη να χρησιμοποιεί όργανα και η ψυχή το σώμα.»
«Η ομορφιά είναι η καλύτερη συστατική επιστολή.»
«Το κύριο γνώρισμα του πολίτη είναι η συμμετοχή στην απονομή δικαιοσύνης και στην άσκηση εξουσίας.»
«Η φτώχεια είναι έλλειψη πολλών πραγμάτων και η απληστία όλων.»
«Τίποτα απ’όσα είναι δοσμένα από τη φύση δεν είναι χωρίς τάξη.»
«Η φιλία ή η αγάπη είναι μια ψυχή που κατοικεί σε δυο σώματα.»
«Η μοχθηρία και η αδικία υπάρχουν από πρόθεση και όχι τυχαία ή κατά λάθος.»
«Περισσότερο αγαπούν οι ευεργέτες τους ευεργετούμενους παρά οι ευεργετούμενοι τους ευεργέτες.»
«Όπως το σώμα, όταν στερηθεί της ψυχής πεθαίνει, έτσι και η πόλη, όταν δεν υπάρχουν νόμοι, καταλύεται.»
«Το Ελληνικό γένος ζει ελεύθερα και διοικείται άριστα και θα μπορούσε να κυριαρχήσει, αν ήταν πολιτικά ενωμένο.»
«Όλες οι ανθρώπινες πράξεις έχουν ως αίτιο ένα από τα εξής επτά: τύχη, φύση, παρόρμηση, συνήθεια, λογική, πάθος, πόθο.»
«Η φτώχεια είναι ο γονιός της επανάστασης και του εγκλήματος.»
Βιβλιογραφία:
Αριστοτέλης – Η προσωπικότητα και η φιλοσοφία του μέσα από το έργο του, Ζ.Μ. Ζεμπ,
Εκδ Λιβάνης – Νέα Σύνορα,
Αριστοτέλης, W.D. Ross, Εκδ: Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τράπεζας,
Ο Αριστοτέλης για όλους, Άντλερ Μόρτιμερ, Εκδ. Παπαδήμας,
Wikipedia,
Gnomikologikon
Πηγή:
«Ο καλός μαθητής είναι αυτός που μπορεί να ξεπεράσει τον δάσκαλο.»
«Θα πρέπει να αντιμετωπίζουμε τους φίλους μας, όπως θέλουμε να μας αντιμετωπίζουν.»
«Όλοι οι άνθρωποι από τη φύση τους επιθυμούν την γνώση.»
«Πρέπει η τέχνη να χρησιμοποιεί όργανα και η ψυχή το σώμα.»
«Η ομορφιά είναι η καλύτερη συστατική επιστολή.»
«Το κύριο γνώρισμα του πολίτη είναι η συμμετοχή στην απονομή δικαιοσύνης και στην άσκηση εξουσίας.»
«Η φτώχεια είναι έλλειψη πολλών πραγμάτων και η απληστία όλων.»
«Τίποτα απ’όσα είναι δοσμένα από τη φύση δεν είναι χωρίς τάξη.»
«Η φιλία ή η αγάπη είναι μια ψυχή που κατοικεί σε δυο σώματα.»
«Η μοχθηρία και η αδικία υπάρχουν από πρόθεση και όχι τυχαία ή κατά λάθος.»
«Περισσότερο αγαπούν οι ευεργέτες τους ευεργετούμενους παρά οι ευεργετούμενοι τους ευεργέτες.»
«Όπως το σώμα, όταν στερηθεί της ψυχής πεθαίνει, έτσι και η πόλη, όταν δεν υπάρχουν νόμοι, καταλύεται.»
«Το Ελληνικό γένος ζει ελεύθερα και διοικείται άριστα και θα μπορούσε να κυριαρχήσει, αν ήταν πολιτικά ενωμένο.»
«Όλες οι ανθρώπινες πράξεις έχουν ως αίτιο ένα από τα εξής επτά: τύχη, φύση, παρόρμηση, συνήθεια, λογική, πάθος, πόθο.»
«Η φτώχεια είναι ο γονιός της επανάστασης και του εγκλήματος.»
Βιβλιογραφία:
Αριστοτέλης – Η προσωπικότητα και η φιλοσοφία του μέσα από το έργο του, Ζ.Μ. Ζεμπ,
Εκδ Λιβάνης – Νέα Σύνορα,
Αριστοτέλης, W.D. Ross, Εκδ: Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τράπεζας,
Ο Αριστοτέλης για όλους, Άντλερ Μόρτιμερ, Εκδ. Παπαδήμας,
Wikipedia,
Gnomikologikon
Πηγή:
